Έτσι μιλώ για σένα και για μένα
Επειδή σ' αγαπώ και στην αγάπη ξέρω
Να μπαίνω σαν Πανσέληνος
Από παντού, για το μικρό το πόδι σου μες στ' αχανή
σεντόνια
Να μαδάω γιασεμιά - κι έχω τη δύναμη
Αποκοιμισμένη, να φυσώ να σε πηγαίνω
Μέσ' από φεγγερά περάσματα και κρυφές της θάλασσας
στοές
Υπνωτισμένα δέντρα με αράχνες που ασημίζουνε
Ακουστά σ' έχουν τα κύματα
Πως χαϊδεύεις, πως φιλάς
Πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε»
Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά
Πως χαϊδεύεις, πως φιλάς
Πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε»
Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά
Πάντα εσύ τ' αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτεινό
πλεούμενο
Πάντα εσύ το λιμάνι κι εγώ το φανάρι το δεξιά
Το βρεμένο μουράγιο και η λάμψη επάνω στα κουπιά
Ψηλά στο σπίτι με τις κληματίδες
Τα δετά τριαντάφυλλα, το νερό που κρυώνει
Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά
που μεγαλώνει
Το γερτό παντζούρι εσύ, ο αέρας που το ανοίγει εγώ
Επειδή σ' αγαπώ και σ' αγαπώ
Πάντα εσύ το νόμισμα κι εγώ η λατρεία που το
εξαργυρώνει:
Τόσο η νύχτα, τόσο η βοή στον άνεμο
Τόσο η στάλα στον αέρα, τόσο η σιγαλιά
Τόσο η στάλα στον αέρα, τόσο η σιγαλιά
Τριγύρω η θάλασσα η δεσποτική
Καμάρα τ' ουρανού με τ' άστρα
Τόσο η ελάχιστή σου αναπνοή
Καμάρα τ' ουρανού με τ' άστρα
Τόσο η ελάχιστή σου αναπνοή
Που πια δεν έχω τίποτε άλλο
Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα
Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου
Να μυρίζω από σένα και ν' αγριεύουν οι άνθρωποι
Επειδή το αδοκίμαστο και το απ' αλλού φερμένο
Δεν τ' αντέχουν οι άνθρωποι κι είναι νωρίς, μ' ακούς
Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν αγάπη μου
Μες στους τέσσερις τοίχους, το ταβάνι, το πάτωμα
Να φωνάζω από σένα και να με χτυπά η φωνή μου
Να μυρίζω από σένα και ν' αγριεύουν οι άνθρωποι
Επειδή το αδοκίμαστο και το απ' αλλού φερμένο
Δεν τ' αντέχουν οι άνθρωποι κι είναι νωρίς, μ' ακούς
Είναι νωρίς ακόμη μες στον κόσμο αυτόν αγάπη μου
Να μιλώ για σένα και για μένα.
Το τρίτο μέρος από το συνθετικό ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, το Μονόγραμμα (1971). Ένα ποίημα χάρη στο οποίο μια γενιά ανθρώπων ερωτεύτηκε. Ο βραβευμένος με Νόμπελ ποιητής βάζει όλο του το λυρισμό για να εκφράσει τον πλούτο των συναισθημάτων για την αγάπη και τον έρωτα. Ο έρωτας, ο θάνατος, ο παράδεισος και η μοναξιά είναι αναπόσπαστα κομμάτια σε όλο το ποίημα και πάντα συνδυάζονται με το ελληνικό τοπίο, ένα τοπίο που περιγράφεται με τέτοιο τρόπο που μόνο ο Ελύτης το καταφέρνει. Βασικό στοιχείο ο αριθμός εφτά (7), καθώς το έργο είναι χωρισμένο σε εφτά μέρη και το κάθε μέρος αποτελείται από στίχους που στο σύνολό τους θα είναι εφτά ή κάποιο πολλαπλάσιό του. Σύμφωνα με την πυθαγόρεια φιλοσοφία το εφτά εκπροσωπεί την υγεία, την αντίληψη και την αρμονία.
Ο τίτλος "το Μονόγραμμα", ίσως να υποδηλώνει ένα είδος σφραγίδας από τα αρχικά των δύο ερωτευμένων.
Αν και το ποίημα έχει μια βασική ιστορία, ένα βασικό νόημα δεν είναι απαραίτητο όλοι όσοι θα το διαβάσουν να βρουν το ίδιο νόημα. Άλλος θα ανακαλύψει τον πόνο που γεννάει ο έρωτας, άλλος τον χωρισμό εξαιτίας του θανάτου, άλλος την απόλυτη δύναμη των δύο αγαπημένων, κάποιος άλλος την αγνότητα και αθωότητα που κρύβει ο αληθινός έρωτας. Και όμως όλα αυτά υπάρχουν μαζί στο ποίημα.
Σε όλη την έκταση του ποιήματος κυριαρχεί η θλίψη του ποιητή που απευθύνεται στην αγαπημένη του, αφού οι άνθρωποι δεν κατανόησαν τον αγνό τους έρωτα και τους κατηγόρησαν, η κοπέλα οδηγήθηκε στο θάνατο. Ο ποιητής που ζει με τις αναμνήσεις, άλλες πραγματικές, άλλες γέννημα της θλίψης του, ξέρει ότι αυτό που έζησαν ήταν αγνό και ο χρόνος θα τους δικαιώσει, αλλά γνωρίζει επίσης ότι δεν γίνεται να ξαναζήσουν τον έρωτά τους γιατί αυτά που συμβάλλανε για να δημιουργηθεί δεν θα υπάρξουν ξανά. Τονίζει συνεχώς την συμπλήρωση του ενός από τον άλλον μέσα από την αναφορά του φωτός και της σκιάς. Θυμάται πως δεν ήθελε την αγάπη ο ποιητής, ήθελε να είναι ελεύθερος, όμως ήταν σχέδιο θεϊκό να τη συναντήσει, οδηγήθηκε σε αυτή. Έτσι σιγά σιγά αποκτάει την εσωτερική ηρεμία, γιατί αντιλαμβάνεται ότι δεν θα είναι ποτέ ξανά μαζί αλλά όλα αυτά που ζήσανε ήταν μια νίκη. Έτσι δέχεται να ζήσει μόνος στον Παράδεισο αλλά πάντα θα πενθεί για εκείνη.
Από τα αγαπημένα μου ποιήματα που έχω διαβάσει, κάθε φορά βρίσκω και ένα διαφορετικό σημείο να μου αρέσει και να με συγκινεί. Γεμάτο εικόνες, κυρίως του καλοκαιριού και της θάλασσας σε ταξιδεύει. Κατανοητό στα περισσότερα σημεία, όμως δεν σημαίνει ότι ο Ελύτης δεν ξεφεύγει από τη ρεαλιστική κανονικότητα, αφού καταφέρνει να γυρίσει το βλέμμα του σε υπερρεαλιστικές τεχνικές, άλλωστε μην ξεχνάμε ότι είναι παιδί της γενιάς του '30.
Ένα όμορφο ποίημα που αξίζει να διαβαστεί πολλές φορές, αφού κάθε φορά είναι σαν να διαβάζεται πρώτη φορά. Και σίγουρα είναι ένα έργο που μπορεί να διαβαστεί εξίσου ωραία είτε έχεις παρέα είτε όχι.
"Θα πενθώ πάντα-μ' ακούς;- για σένα,
μόνος, στον Παράδεισο."
Πηγές: "Το Μονόγραμμα" Οδυσσέας Ελύτης, Εκδόσεις Ίκαρος
"Λεξικό Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", εκδόσεις Πατάκη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου